Chủ động ứng phó, hồ Ngàn Trươi cắt giảm hơn 137 triệu m³ lũ cho hạ du qua hai cơn bão số 5 và số 6
Trong ký ức của người dân Đức Thọ, Vũ Quang (trước khi sáp nhập), những mùa mưa bão luôn gắn liền với cảnh “nước trắng đồng”, nhà cửa ngập sâu, giao thông chia cắt, đời sống đảo lộn. Vùng đất này từng được gọi là “rốn lũ” của Hà Tĩnh, bởi hầu như năm nào cũng phải gánh chịu những trận ngập lụt nặng nề, có năm nước dâng cao cuốn trôi cả làng mạc, tài sản.
Sự ra đời của hồ chứa nước Ngàn Trươi, đã mở ra bước ngoặt trong công tác phòng chống thiên tai, giảm nhẹ thiệt hại cho nhân dân. Nhiều năm qua, hồ Ngàn Trươi không chỉ cấp nước tưới, phát điện, cấp nước sinh hoạt mà còn phát huy hiệu quả rõ rệt trong việc cắt giảm lũ cho hạ du.
Đặc biệt, trong đợt ảnh hưởng của hai cơn bão số 5 (Kajiki) và số 6 vừa qua, hồ Ngàn Trươi một lần nữa khẳng định vai trò là “lá chắn” của Hà Tĩnh, bảo vệ an toàn tính mạng và tài sản nhân dân vùng hạ du.
Hai cơn bão liên tiếp – thử thách cho công trình
Bước vào mùa mưa bão năm nay, khu vực Hà Tĩnh liên tiếp chịu ảnh hưởng của bão số 5 (Kajiki) và bão số 6. Cả hai cơn bão đều gây ra mưa lớn trên diện rộng, lượng nước đổ về hồ dâng cao nhanh chóng, tạo áp lực lớn cho việc vận hành và điều tiết lũ.
Trong bối cảnh đó, hồ Ngàn Trươi đã chứng minh năng lực cắt giảm lũ hiệu quả:
*Cơn bão số 5 (Kajiki): Hồ Ngàn Trươi đã giảm đỉnh lũ cho hạ du 663,67 m³/s, đồng thời cắt giảm tổng cộng 52 triệu m³ nước lũ.
* Cơn bão số 6: Hồ tiếp tục phát huy hiệu quả khi giảm đỉnh lũ cho hạ du tới 2.035,5 m³/s, đồng thời cắt giảm 85,4 triệu m³ nước lũ.
Nếu không có hồ Ngàn Trươi, chắc chắn vùng hạ du Đức Thọ, Vũ Quang, cùng nhiều khu vực khác của Hà Tĩnh sẽ phải đối mặt với ngập lụt nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến hàng chục nghìn hộ dân, hàng trăm héc-ta hoa màu và hạ tầng giao thông.
Những con số trên là minh chứng rõ ràng, phản ánh hiệu quả to lớn mà công trình mang lại trong thực tế.
Chủ động, quyết liệt trong công tác vận hành
Để đạt được kết quả trên, Ban Quản lý Đầu tư và Xây dựng Thủy lợi 3 (Ban 3) đã triển khai hàng loạt biện pháp chủ động, khoa học và quyết liệt trong công tác vận hành hồ Ngàn Trươi.
* Trực ban 24/24h: Ngay từ khi bão bắt đầu hình thành trên biển, Ban 3 đã bố trí lực lượng cán bộ kỹ thuật thường trực ngày đêm tại công trình, theo dõi sát sao diễn biến mưa lũ và tình hình thượng, hạ lưu.
* Điều tiết hợp lý: Các thông số về lưu lượng, mực nước được tính toán chi tiết theo đúng quy trình vận hành được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, vừa đảm bảo an toàn công trình, vừa giảm áp lực cho hạ du.
* Phối hợp vận hành: Ban 3 thường xuyên báo cáo với Bộ, Ngành Trung ương, UBND tỉnh Hà Tĩnh và chính quyền các địa phương để thống nhất phương án xử lý trong từng thời điểm cụ thể.
Tinh thần làm việc khẩn trương, trách nhiệm và chuyên nghiệp của tập thể cán bộ, kỹ sư, công nhân Ban 3 đã góp phần quan trọng bảo đảm công trình vận hành an toàn, hiệu quả, đúng quy trình.
Ghi nhận từ lãnh đạo và người dân
Trong suốt quá trình mưa bão, lãnh đạo Bộ, Ngành Trung ương và lãnh đạo tỉnh Hà Tĩnh đã trực tiếp kiểm tra, chỉ đạo công tác vận hành hồ Ngàn Trươi. Các đoàn công tác đánh giá cao sự chuẩn bị kỹ lưỡng, cách thức vận hành chủ động và kịp thời của Ban 3.
Người dân vùng hạ du cũng bày tỏ sự an tâm, tin tưởng vào công trình. So với những năm trước đây khi chưa có hồ, các khu vực Đức Thọ, Vũ Quang thường xuyên ngập lụt nặng nề; nay tình trạng này đã giảm rõ rệt. Nhân dân không còn phải lo lắng “chạy lũ” như trước, thay vào đó có thể chủ động sản xuất, ổn định đời sống.
Hình ảnh hồ Ngàn Trươi gánh phần lớn dòng lũ, giữ an toàn cho vùng hạ du đã trở thành minh chứng sinh động cho giá trị to lớn của công trình.
Ý nghĩa lâu dài và định hướng phát huy hiệu quả
Hồ Ngàn Trươi không chỉ là một công trình thủy lợi đa mục tiêu (tưới tiêu, cấp nước sinh hoạt, phát điện, cải thiện môi trường sinh thái) mà còn là tấm lá chắn quan trọng trong chiến lược phòng chống thiên tai của tỉnh Hà Tĩnh.
Trong thời gian tới, Ban 3 tiếp tục ứng dụng công nghệ số, các phần mềm dự báo, giám sát hiện đại để nâng cao độ chính xác trong công tác dự báo, điều tiết; Tăng cường phối hợp với các cơ quan chuyên môn và chính quyền địa phương trong công tác phòng chống thiên tai; Thường xuyên duy tu, bảo dưỡng công trình, đảm bảo hồ Ngàn Trươi luôn ở trạng thái an toàn, sẵn sàng ứng phó với mọi tình huống mưa lũ cực đoan.